Najważniejszą rolę w kształtowaniu nawyków i upodobań żywieniowych dziecka odgrywają rodzice. To oni wybierają produkty, które dziecko spożywa i uczą, które z nich należy wybierać, a których unikać. Badania pokazują, że przekonania, wartości i preferencje rodziców w zakresie wyboru jedzenia mogą być związane z późniejszymi zachowaniami żywieniowymi dzieci. Ostatecznie to dziecko decyduje czy dany produkt zje, czy nie i w jakiej ilości.
Często niestety mimo starań rodziców i ich ogromnej wiedzy dotyczącej zasad prawidłowego żywienia dziecko odmawia spożywania określonych produktów. Niechęć do jedzenia nowych pokarmów jest sytuacją powszechnie występującą wśród małych dzieci, a okres nasilenia przypada najczęściej na czas między 2 a 5 rokiem życia. Do produktów, których spożycia dzieci odmawiają najczęściej zaliczamy przede wszystkim warzywa.
Co zrobić kiedy dziecko nie chce jeść warzyw?
Istnieje kilka sposobów na rozwiązanie tego problemu:
- Wprowadźcie stałe pory posiłków. Dopilnujcie, aby posiłki były spożywane przez dziecko o stałych porach, w regularnych odstępach czasowych, np. co 3 godziny.
- Nie pozwalajcie podjadać. Istnieje mniejsze prawdopodobieństwo zjedzenia pełnowartościowego posiłku jeśli dziecko będzie sięgało po różne produkty między posiłkami. Nawet jeśli są to produkty powszechnie uznawane za zdrowe, takie jak owoce czy orzechy.
- Do picia głównie woda. Między posiłkami starajcie się nie dostarczać dziecku energii również w formie płynów, dlatego do picia niech dostaje przede wszystkim wodę.
- Nowe produkty podawaj kiedy dziecko jest głodne. Choć nie u wszystkich dzieci może się to sprawdzić, to w niektórych przypadkach jest szansa, że dziecko w sytuacji, kiedy odczuwa głód spróbuje nowego produktu. Wróciliście właśnie z wyczerpującego spaceru ze swoim dzieckiem, które jest głodne i domaga się jedzenia? Podajcie mu najpierw warzywo!
- Po pierwsze – warzywa. Rozszerzając dietę dziecka rozpocznijcie od warzyw. Dzieci lubią smak słodki i chętnie sięgają po słodsze produkty, dlatego ważne, aby rozszerzanie diety zaczynać od warzyw. Trudno będzie dziecko zachęcić do spożycia kalafiora, jeśli wcześniej podacie mu słodkie jabłko czy marchewkę.
- Spożywajcie posiłki razem z dzieckiem. Jedzenie wspólnych posiłków nie tylko przyczynia się do powstania lepszej atmosfery i poczucia bezpieczeństwa, ale także może zachęcić dziecko do próbowania nowych produktów znajdujących się na talerzach rodziców.
- Dajcie dobry przykład. Badania wskazują, że jeśli rodzice nie mają nawyku jedzenia warzyw, dzieci w późniejszym okresie również tego nie robią. Za każdym razem kiedy spożywacie posiłek z dzieckiem na Waszym talerzu powinny znajdować się warzywa.
- Zadbajcie o przyjemną atmosferę. Podczas wspólnych posiłków nie oglądajcie telewizji, nie słuchajcie radia i nie czytajcie gazet. Skupcie się tylko i wyłącznie na konsumpcji tego co macie na talerzach i zwracajcie uwagę na to co dziecko je i w jaki sposób to robi. Dopilnujcie, aby dziecko jadało posiłki w ciszy i spokoju, w miłej atmosferze. Ograniczcie ilość bodźców, które mogą rozpraszać uwagę dziecka do minimum.
- Pozwólcie dziecku gotować. Przygotowywanie posiłków razem z dzieckiem może być nie tylko dobrą zabawą i rewelacyjną formą spędzania wolnego czasu, ale będzie miało również charakter edukacyjny. Dziecko będzie miało okazję poznać dokładnie poszczególne produkty, z których samo lub z pomocą rodzica przygotuje potem potrawę. Bardzo dobrze w tym przypadku sprawdzają się koktajle owocowo-warzywne oraz sałatki, szczególnie jeśli pozwolicie dziecku wybrać to czego chce użyć do swojego dania.
- Nie poddawajcie się. Badania wskazują, że zanim dziecko zaakceptuje smak danego produktu należy go podać nawet kilkanaście razy. Nie zniechęcajcie się – cierpliwie podawajcie do każdego posiłku warzywa niezależnie od tego, czy dziecko je spożywa, czy nie. Powinno się przyzwyczaić do ich obecności na talerzu.
- Nie denerwujcie się, kiedy dziecko odmawia. Dziecko nie powinno kojarzyć aktu spożywania posiłku i wprowadzania warzyw do diety z gniewem i złością rodziców, ponieważ może to pogłębić jego niechęć do spożywania nowych produktów.
- Nie przeciągajcie posiłku. Jeśli dziecko nie chce jeść, spokojnie można zabrać mu talerz i odłożyć spożycie posiłku na później. Nie dokarmiajcie go na siłę później martwiąc się, że nie zjadło pełnego posiłku. Cierpliwie poczekajcie na następny.
- Pozwólcie decydować. Nie pytajcie czy dziecko chce jeść warzywo. Zapytaj o to jakie warzywo chce zjeść. Proponujcie i pozwalajcie mu decydować. Zapytajcie dziecko na co ma ochotę dając mu wybór pomiędzy produktami mniej lubianymi, np.: „Masz ochotę dzisiaj zjeść cukinię, kalafiora czy bakłażana?”. Jeśli dacie mu do wyboru słodkie morele lub brukselkę, nigdy nie wybierze brukselki.
- Przemycajcie warzywa kiedy tylko to możliwe. Do kaszy możecie dodać posiekany szpinak lub natkę pietruszki. Do ryżu możecie dodać kawałki kalafiora. Dorzucajcie warzywa do sosów i kanapek. Jeśli dziecko nie chce jeść tradycyjnych zup z kawałkami warzyw spróbujcie podać zupy krem.
- Okażcie zadowolenie jeśli dziecko zje nawet niewielką ilość proponowanego przez Was produktu. Zjedzcie ten produkt sami i pokaż jak bardzo Wam smakował.
- Nie nagradzajcie dzieci słodyczami. Zamiast proponować nagrody w formie słodyczy wytłumaczcie dziecku jakie są korzyści ze zwiększenia ilości warzyw w diecie oraz wyjaśnijcie jakie mogą być konsekwencje zdrowotne wykluczania ich z jadłospisu.
- Pięknie zaprezentujcie warzywa na talerzu. Prezentacja dania w przypadku dzieci jest niezwykle ważna. Może się okazać, że ten sam produkt podany w różnych odsłonach smakuje dziecku zupełnie inaczej. Dbajcie o to, aby potrawy dziecka były kolorowe i estetyczne.
Literatura
- Johnson S. L.: Developmental and environmental influences on young children’s vegetable preferences and consumption. Advances in Nutrition, 2016; 7.1: 220S-231S.
- Vollmer R. L., Baietto J.: Practices and preferences: Exploring the relationships between food-related parenting practices and child food preferences for high fat and/or sugar foods, fruits, and vegetables. Appetite, 2017; 113:134-140.